Adwokat karne najlepszy adwokat
orzel
21.06.2019

Wyrok skazujący na karę grzywny i co dalej?

Osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu karnego na karę grzywny może w zależności od swojej sytuacji życiowej (rodzinnej, zawodowej i finansowej) albo ją zapłacić albo też skorzystać z instytucji prawa karnego wykonawczego, takich jak wniosek o rozłożenie zasądzonej grzywny na raty, odroczenie terminu jej płatności czy też umorzenie grzywny w całości lub części.

W przypadku, gdy chcemy i mamy możliwość zapłacić karę grzywny, wówczas oczekujemy na pismo z sądu wzywające nas do zapłaty. Sąd poinformuje nas na piśmie o terminie zapłaty, który wynosi 30 dni od dnia odebrania pisma, a także wskaże nam jaką kwotę i na jaki rachunek bankowy należy zapłacić. Jeżeli nie wywiążemy się w terminie z obowiązku zapłaty wówczas sąd skieruje sprawę do egzekucji. Kwestie te reguluje art. 44 Kodeksu karnego wykonawczego.

Z kolei w sytuacji, gdy nie możemy zrealizować wyroku sądu karnego w zakresie płatności grzywny, powinniśmy rozważyć skorzystanie z poniżej zaprezentowanych instytucji prawa karnego wykonawczego. Należy mieć bowiem na względzie, że brak naszej aktywności w przypadku braku płatności grzywny może doprowadzić do orzeczenia kar zastępczych, w tym w szczególności do orzeczenia zastępczej kary pozbawienia wolności.

 

Umorzenie orzeczonej kary grzywny

W myśl art.  51  §  1 Kodeksu karnego wykonawczego: „Jeżeli skazany, z przyczyn od niego niezależnych, nie uiścił grzywny, a wykonanie tej kary w innej drodze okazało się niemożliwe lub niecelowe, sąd może, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, grzywnę umorzyć w części, zaś wyjątkowo - również w całości; nie zarządza się egzekucji, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna”.

Przyczyny niezależne od skazanego to przede wszystkim wynik zmiany sytuacji rodzinnej lub majątkowej skazanego w porównaniu z tą, która istniała w momencie wyrokowania.

Niemożność uiszczenia grzywny może wynikać z następujących przyczyn:

  • stan zdrowia,
  • inwalidztwo,
  • sytuacja materialna,
  • sytuacja rodzinna,
  • brak możliwości podjęcia pracy społecznie użytecznej,
  • stan klęski żywiołowej,
  • inne zdarzenie losowe.

Stwierdzona przez sąd niemożność uiszczenia grzywny musi mieć cechy trwałości, a więc ma być nieodwracalna w chwili dokonywania oceny. Należy mieć przy tym na względzie, że brak środków finansowych do spłacenia wymierzonej skazanemu grzywny nie wystarczy, by tę grzywnę umorzyć. W tej sytuacji można wykonać karę zastępczą.

Umorzenie grzywny jest równoznaczne ze zwolnieniem od obowiązku jej uiszczenia.

Warto dodać, że jeżeli grzywna została umorzona w całości na podstawie art. 51 § 1 k.k.w. to termin do zatarcia skazania biegnie od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu grzywny. W przypadku umorzenia części grzywny termin na zatarcie skazania biegnie od dnia uiszczenia lub ściągnięcia pozostałej części grzywny.

 

Rozłożenie grzywny na raty

Ustawodawca przewidział możliwość rozłożenia zasądzonej kary grzywny na raty w sytuacji, gdy jej natychmiastowe wykonanie pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężki skutki. Rozłożenie grzywny na raty jest bowiem formą zmierzającą do jej efektywnego wykonania, tak by jej natychmiastowe wykonanie, ze względów humanitarnych, o których mowa w art. 49 § 1 k.k.w., nie naruszało podstaw egzystencji skazanego lub jego najbliższej rodziny.

W myśl art.  49 Kodeksu karnego wykonawczego:

§ 1. Jeżeli natychmiastowe wykonanie grzywny pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki sąd może rozłożyć grzywnę na raty na czas nieprzekraczający 1 roku, licząc od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym zakresie.

§ 2. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, a zwłaszcza wówczas, gdy wysokość grzywny jest znaczna, można rozłożyć grzywnę na raty na okres do 3 lat.

§ 3. Na postanowienie w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty przysługuje zażalenie.

Rozłożenie grzywny na raty jest nieobowiązkowe, a podstawową przesłanką zastosowania tej instytucji jest pozytywne ustalenie, że natychmiastowe jej uiszczenie pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie w postanowieniu z dnia 14 września 2011, sygn. akt II AKzw 865/11: „Powyższe oznacza, że sąd każdorazowo ma obowiązek ustalenia w oparciu o zebrane dowody, czy przesłanka ta ma miejsce. Ustaleń tych winno się dokonywać w oparciu o stan majątkowy skazanego, o dane dotyczące faktycznych jego zarobków, sytuację rodzinną, stan zdrowia skazanego, wykształcenie i zawód w powiązaniu z możliwościami zarobkowymi itp. Sąd, mimo wystąpienia przesłanki z art. 49 § 1 k.k.w., nie jest zobligowany do jej zastosowania, a winien także kierować się zasadami celowości”.

Wniosek o rozłożenie grzywny na raty może złożyć skazany lub prokurator; postępowanie w tym przedmiocie może być także wszczęte przez sąd z urzędu. Postanowienie o rozłożeniu grzywny na raty jest wykonalne z chwilą wydania.

We wniosku możemy zaproponować nieomal dowolny sposób spłaty zasądzonej grzywny, byle byśmy udowodnili, że we wskazanym, maksymalnie trzyletnim okresie czasu, dokonamy jej zapłaty. Przykładowo możemy zawnioskować o odroczenie terminu płatności o kilka miesięcy czy podział kwoty grzywny na kilka rat płatnych we wskazanych przez nas terminach.

Należy pamiętać, że przepis art. 49 § 1 k.k.w. nie ma zastosowania do zastępczej kary grzywny orzeczonej na podstawie art. 65 § 1 k.k.w.

Adwokat Agnieszka Prętczyńska